فن ترجمه زبان انگلیسی

مقدّمه

در سال 1957 میلادی، نوآم چامسکی[1]، زبان­شناس برجسته معاصر، در کتاب معروفش ساخت نحوی[2]، این دیدگاه را مطرح کرد که هر زبانی دارای دو ساختار است: زیرساخت (ژرف ساخت)[3] و روساخت[4]. منظور او از روساخت زبانی است که با آن سخن می­گوییم و می ­نویسیم و مقصودش از زیرساخت معنا و مفهوم جملات گفتاری و نوشتاری ماست. به باور او، معانی و مفاهیم ابتدا در قالب یک زبان ذهنی (به تعبیر او: ژرف ساخت) شکل می­ گیرند و سپس در قالب گفته­ ها و نوشته­ ها (به بیان او: روساخت)  آشکار می­ شوند. به بیان دیگر: روساخت بخش آشکار زبان و ژرف­ ساخت بخش پنهان آن است که این دو ساخت با نظمی خاص با یکدیگر مرتبط هستند.

دستور جهانی[5]

    چامسکی مُبدع دو دستور زبان است: "دستور جهانی" و "دستور گشتاری"[6] بر مبنای "دستور جهانی" زیرساخت زبان با قوانین و اصولی ساخته می­شود که، کم و بیش، در همه­  زبانها با هم شبیه هستند. او معتقد است که این اصول فطری و ذاتی انسانهاست: انسانها این اصول را فرا نمی­گیرند، بلکه با آنها به دنیا می­­آیند. زمانی که فرد به یادگیری زبانی جدید می­پردازد به همان اصولی اتکا می­کند که مشترک بین همه ­ی زبانهای دنیاست. زیرساخت زبان با قوانینی شکل می­گیرد که آنها را قوانین گروه ­ساختی[7] می ­نامند.

دستور گشتاری

    بر اساس دستور گشتاری، روساخت زبان با قواعدی پدید می­آید که قواعد گشتاری[8] نامیده می­شوند. قواعد گشتاری به بیان تغییراتی می­پردازد که هنگام تبدیل ژرف ساخت به روساخت پیش می­آید.  بر مبنای این دستور زمانی که جمله­ ای از زیرساخت به روساخت زبان تبدیل می­شود، ممکن است یکی از تغییرات چهارگانه زیر در آن رخ دهد:

1-    حذف بخش یا بخش­هایی از جمله (گشتار حذف)[9]

2-    اضافه شدن بخش یا بخش­هایی به جمله (گشتار اضافه)[10]

3-    جابجا شدن بخش یا بخش­هایی از جمله با بخش یا بخش­های دیگر (گشتار جابجایی)[11]

4-    جایگزین شدن عنصر یا عناصری زبانی در جمله با عنصر یا عناصر زبانی دیگر (گشتار جایگزینی)[12]

   "قوانین گشتاری" این چهار نوع تغییر را مورد بررسی قرار می­دهد.

   صاحب این وبلاگ چند سالی است که  به تدریس فن ترجمه زبان انگلیسی بر مبنای دستورهای گشتاری و جهانی مشغول است.

 

---

[1] . Noam Chomsky

[2] . Syntactic Structure

[3] . deep structure

[4] . surface structure

[5] . universal grammar

[6] . transformational grammar

[7] . phrase structure rules

[8] . transformational rules

[9] . deletion transformation

[10] . addition transformation

[11] . movement transformation

[12] . substitution transformation